RAID – Okosnica francuske policije u borbi protiv terorizma

Sukob Izraela i Hamasa koji traje od oktobra meseca prošle godine, kao i sve složenija bezbednosna situacija na širem prostoru Bliskog istoka, prete da negativne posledice ostave i na tlu Evrope. Zbog toga ne čudi da je fokus evropske javnosti već neko vreme usmeren pre svega na mehanizme za borbu protiv terorizma, odnosno aktivnosti antiterorističkih i protivterorističkih jedinica. Nedavne dojave o podmetnutim eksplozivnim napravama, sporadični incidenti ili mogući teroristički napadima na važnim turističkim mestima, najbolje govore u prilog tome, a njima je, kako tokom tako i u godinama nakon migrantske krizme, posebno bila izložena Francuska. Uzevši u obzir načine izvršenja, učestalost i mete terorističkih napada u ovoj zemlji, jasno je zašto tamošnje vlasti ulažu velike napore i sredstva u razvijanje, opremanje i obučavanje svojih specijalnih jedinica za boru porotiv terorizma. Jedna od takvih formacija jeste i elitna antiteroristička jedinica koja se nalazi u sastavu Ministarstva unutrašnjih poslova Francuske RAID (Recherche – fr. izviđanje, Assistance – fr. pomoć, Intervention – fr. intervencija, Dissuasion – fr. odvraćanje) ili „crni panteri”, kako ih popularno nazivaju zbog uniforme izrazito crne boje i amblema sa prikazom te životinje.

Ova jedinica osnovana je tokom oktobra meseca 1985. godine, sa centrom u Bievru (fra. Bièvres), jednom od prigradskih naselja u Parizu u kome se nalazi razmešten njen centralni ešalon. Pored nje RAID svoje baze ima i u Lionu, Strazburu, Nansiju, Lilu, Renu, Bordou, Tuluzu, Monpeljeu, Marseju i Nici, kao i timove raspoređene u francuskim prekomorskim teritorijama, odnosno u Numei (Nova Kaledonija), Point-a-Pitreu (Gvadelup) i Sen Deniju (Reinion). Ovakav način raspoređivanja snaga poznat je i kao princip „antena”, koji podrazumeva jednu centralnu i više manjih baza širom terirotrije koja je od interesa. Antiteroristička jedinica RAID broji između 450 i 500 pripadnika, organizovanih u četiri petnaestočlane borbeno-operativne grupe, dok im podršku pružaju četiri desetočlane grupe  sačinjene od pripadnika „EOD” (eng. Explosive Ordinance Disposal), odnosno specijalista za uklanjanje eksploziva i improvizovanih eksplozivnih naprava, pregovaračkog tima i drugih visokoobučenih specijalaca.

Jedinici RAID mogu da pristupe samo aktivni službenici nacionalne policije, starosti između 25 i 35 godina, koji imaju minimalno pet godina radnog iskustva u policiji, pri čemu je preduslov da budu u odličnoj fizičkoj kondiciji. Kandidati se prijavljuju sa teritorije cele Francuske, ali je broj onih koji uspešno završe proces selekcije obično oko deset, od oko šest stotina kandidata koji se prijave na konkurs. Nakon što prođu niz selektivnih testova psihofizičkih sposobnosti, kandidati se dalje upućuju na osnovnu obuku koja traje dva meseca, po čijem uspešnom okončanju nastavljaju sa četvoromesečnom specijalističkom obukom, tokom koje odustane barem polovina, budući da su kandidati izloženi konstantnom stresu i ispitivanju kvalitativnih osobina koje svaki budući pripadnik RAID-a mora da poseduje (psihička stabilnost i koncentracija, brzina pravilnog reagovanja i rasuđivanja u kritičnim situacijama, fizička izdržljivost, precizno gađanje iz različitog naoružanja, poznavanje borilačkih veština i slično). Kandidati koji prođu sve gore navedene izazove i prepreke, usmeravaju se prema iskazanim interesovanjima i sklonostima u neko od specijalističkih odeljenja, kao što je snajpersko, podvodno diverzantsko, specijalno odeljenje za uklanjanje ekspoloziva i eksplozivnih naprava ili pak ABHO odeljenje (Atomsko-biološko-hemijska odbrana), koje posednjih decenija sve više dobija na značaju.

Fokus rada pripadnika jedinice RAID usmeren je pre svega na rešavanje najsloženijih bezbednosnih zadataka poput borbe protiv terorizma, rešavanje talačkih situacija, hapšenje najopasnijih kriminalnih grupa i pojedinaca, suzbijanje pobuna u zatvorima, pružanje zaštite važnim ličnostima i obezbeđivanje diplomatskih skupova, za koje se proceni da ih karakteriše visok stepen rizika. Osim navedenih primarnih aktivnosti, u njihov opseg delatnosti spada još i obezbeđivanje francuskih ambasada u ratom razorenim zemljama, što čine u sadejstvu sa kolegama iz jedinice GIGN (fr. Groupe d'Intervention de la Gendarmerie Nationale), zatim pružanje obuke i asistencije specijalnim policijskim jedinicama drugih zemalja, ispitivanje taktičke opreme, kao i davanje stručne analize tehnika rešavanja kriznih situacija.

Iako se u jedinici koristi i testira različita vrsta naoružanja i opreme, kao primarno oružje najčešće se koriste puške nemačke porodice Heckler & Koch (pre svega model G36K) i belgijski FN Scar, dok je u segmentu pištoja najveće poverenje dato austrijskom Gloku, modelima 17 i 19. Uz to, umesto klasičnih automatskih pušaka pripadnicima jedinice na raspolaganju uglavnom stoje njihove skraćene „komando” verzije u kalibru 5,56x45 mm, kao što je CAR-15, odnosno M4 varijanta Koltove automatske puške M-16, na koju se ispod cevi može montirati i bacač granata kalibra 40 mm. Jedinica koristi i tzv. M-16 mini, specijalno preuređenu i skraćenu verziju u istom kalibru (nazvanu „Patriot”), namenjenu za blisku borbu, kao i verziju snajperske puške Ultima Ratio Commando II sa preklopnim kundakom. Za onesposobljavanje, ali ne i eliminaciju napadača, pripadnici RAID upotrebljavaju i sredstva za ispaljivanje gumenih patrona i nesmrtonosno oružje, odnosno pištolje GC54, GC27 i GC88, koji zbog svoje specifične konstrukcije i male probojnosti mogu da se koriste i u avionima u toku leta na većim visinama. Prilikom realizacije zadataka i tokom akcija pripadnici jedinice se oslanjaju i na zaštitnobalistički sistem pod nazivom „Ramzesov štit”, koji može da izdrži udarnu moć metka od 7,62 mm. Pripadnici za transport koriste taktička i lakooklopljena vozila pogonske grupe 4x4 ili 6x6, a još jedna osobenost koja odlikuje ovu specijalnu policijsku formaciju jesu taktičke vežbe, koje njeni pripadnici neretko izvode u izuzetno otežanim uslovima i zahtevnom okruženju kao što je tunele ispod Lamanša ili voz koji se kreće brzinom od nekoliko stotina kilometara na čas.

Da je reč o jednoj od najelitnijih antiterorističkih jedinica na svetu, govori i činjenica da su njeni pripadnici neretko i instruktori drugim sličnim policijskim strukturama, te da često nastoje da svoja znanja iz oblasti borbe protiv terorizma podele i sa kolegama iz drugih zemalja. U prilog tome govori podatak da je tokom 2019. i 2020. godine ova jedinica učestvovala u združenoj taktičkoj vežbi sa pripadnicima srpske Specijalne antiterorističke jedinice (SAJ), tokom koje se moglo videti bogato iskustveno znanje kojim RAID kao jedinica raspolaže. U fokusu aktivnosti ovih vežbi bila je borba u neposrednoj blizini i neutralizacija terorista u različitim opasnim situacijama, pre svega u zatvorenom prostoru. Ovakav vid borbe francuski specijalci bili su prinuđeni da testiraju na sopstvenom tlu, kada je tokom 2015. godine usledio niz terorističkih napada koji su potresli ne samo Francusku već i čitav svet. Naime, 9. januara 2015. godine RAID je zajedno sa BRI (fr. Brigade de recherche et d'intervention – Istražno-interventna brigada) i jedinicom pariske metropoliten policije okončao talačku situaciju u supermarketu „Hypercacher”, dok je 13. novembra iste godine ova jedinica, ponovo sa pariskim BRI učestvovala u operacijama u pozorištu „Bataclan”, gde je 90 ljudi ubijeno tokom serije bombaških napada, pucnjave i uzimanja talaca u Parizu.