Jedan od najvećih i globalno posmatrano najznačajnijih sajmova naoružanja i vojne opreme, francuski Eurosatory, održan je od 13. do 17. juna ove godine u Parizu. Događaj je okupio više od 1.800 izlagača iz 63 države sveta, među kojima je njih 39 imalo i svoje nacionalne paviljone. Pored velikog broja posetilaca, prema rečima organizatora, ovogodišnji sajam posetilo je i više od 227 zvaničnih delegacija različitog nivoa, akreditovano je preko 700 novinara i predstavnika medija, dok je učešće u pratećim aktivnostima i konferencijama uzelo čak 178 eksperata i predavača.
Pored brojnih i prilično raznovrsnih eksponata, modela i prototipova, glavna atrakcija sajma čini se da je bio jedan projekat nemačke kompanije RheinMetall, odnosno njihov koncept savremenog glavnog borbenog tenka oznake KF51 „Panter” naoružanog topom kalibra 130 mm. Prema rečima proizvođača, ovaj projekat postavlja nove standarde u svim segmentima koje poseduje savremeni tenk: od ubojitosti i zaštite, preko izviđanja i umrežavanja, do povećanog stepena mobilnosti. Novog nemačkog guseničara odlikuje velika modularnost i mogućnost prilagođavanja potrebama različitih kupaca i njihovih oružanih snaga, što obezbeđuje dodatne modifikacije u cilju praćenja najnovijih tehnološki i tehničkih rešenja.
KF51 je u osnovi konstruisan po standardnom režimu rasporeda sedenja tročlane posade. Tako su komandir vozila i nišandžija smešteni u srednjem delu platforme, dok se vozač nalazi u prednjem delu tenka, u kome je dodatno (opciono) ostavljen i prostor sa uređajima i podsistemima za operatora dronova ili komandira čete.
Tenk poseduje napredni sistem FGS (Future Gun System) koji omogućava veću brzinu paljbe i povećan domet topa što značajno unapređuje ubojitost nemačkog Pantera. Hranjenje topa u potpunosti je automatizovano, a uz njega posadi je na raspolaganju i koaksijalni mitraljez kalibra 12,7 mm. Pored mitraljeza, na tenk se može montirati i daljinski upravljana borbena stanica (DUBS) koja se može koristiti u odbrani od dronova, a sličan koncpet Pantera (sa DUBS-om „Natter” u varijatni 7,62 mm istog proizvođača) upravo je ove godine i predstavljen u Parizu. U slučaju potrebe, zahvaljujući panoramskom optoelektronskom sistemu EMES komandir i nišandžija mogu da posmatraju i gađaju ciljeve nezavisno jedan od drugog kako u dnevnim, tako i u noćnim uslovima.
U segmentu zaštite, nemački Panter poseduje aktivne i pasivne vidove zaštite, a jedna od njih je i detektor laserskog ozračenja, pomoću koga posada unutar tenka može utvrditi poziciju pretnje, odnosno neprijatelja u čijem se dometu nalazi i izvršiti dejstvo po otkrivenom cilju. Takođe tu je i sistem za odbranu od napada iz gornje polusfere, koji vrši neutralisanje pretnji koje potiču od modernih protivoklopnih sistema, kao i od pretnji koju predstavljaju savremeni dronovi i lutajuća municija.
Posebnu inovaciju čini mogućnost lansiranje bespilotne letelice namenjene za vazdušno izviđanje čime se poboljšava situaciona svest posade unutar tenka. Uz pomoć ovog sistema, posada ne samo da može vršiti izviđanje pod oklopnom zaštitom, već dobijene rezultate izviđanja može deliti i sa drugim jedinicima na bojištu.
Drugi interesantan projekat pomenutog nemačkog proizvođača bio je takozvani „dron kamikaza” HERO. Ova vrsta oružja iz domena visokoprecizne lojtering municije (loitering munition) podrazumeva daljinski kontrolisanu letelicu visoke preciznosti, koja kombinuje prednosti dronova i vođenih ubojnih sredstava. Tokom oktobra 2021. godine, kompanija Rheinmetall je sa svojim partnerom UVision Air Ltd. postigla dogovor o saradnji oko razvoja porodice dronova kamikaza pod pomenutim nazivom HERO. Kao rezultat te saradnje, danas se kupcima na tržištu nudi nekoliko različitih modela letelica koje se međusobno razlikuju ne samo po mogućim dometima i vremenu leta (kratko, srednje, visoko), već i po samo nosivosti korisnog tereta. Jedan sistem sastoji se iz jednog ili više lansera u kojima su smešteni dronovi, kao i zemaljske stanice u kojoj se nalazi operater zadužen za komunikaciju i kontrolu.
Bez obzira na kategorizaciju, svi modeli opremljeni su modernim opto-elektronskim sklopom visoke rezolucije i infracrvenim kamerama koje omogućavaju operateru da locira, nadgleda, odabere i na kraju dejstvuje po uslovnom neprijatelju. Dron iz porodice HERO može prekinuti ranije pokrenuti napad u vazduhu, vratiti se u režim letenja i zatim nastaviti napad na drugi cilj, dajući na taj način operaterima veliku taktičku fleksibilnost u uslovima koje diktira moderno bojno polje.
Kada je reč o izlagačima iz naše zemlje, na sajmu Eurosatory 2022 u okviru nacionalnog paviljona Srbije, pored projekata kompanije Jugoimport SDPR kao integratora domaće odbrambene industrije, predstavljeni su i proizvodi fabrika namenske proizvodnje, odnosno drugih kompanija koje su deo domaće odbrambene industrije. Tako su, kao i ranijih godina bili predstavljeni različiti proizvodi i dostignuća kako u segmentu složenih borbenih sistema i artiljerijske municije, tako i u segmentu pešadijskog naoružanja, municije srednjeg i malog kalibra i zaštitno balističke opreme, a posebnu pažnju posetilaca čini se da je privukla protivoklopna vođena raketa Nova, kao i domaće dalekometno izviđačko/jurišno sredstvo, takozvani dron-kamikaza Gavran. Pored nacionalnog paviljona, svoj štand u jednoj od izložbenih hali imala je i srpska kompanija PR-DC koja je predstavila porodicu dronova IKA, predvođenu dronom oznake IKA-20.
Sa druge strane, među novitetima na sajmu u Parizu mogao se videti i projekat bespilotonog helikoptera na hibridni pogon pod nazivom Black Eagle 50H, izraelske kompanije Steadicopter. Ova letelica dizajnirana je za ispunjavanje širokog sprektra policijskih, pomorskih i civilnih misija i zadataka i odlikuje je maksimalna poletna masa od 50 kg, odnosno sposobnost nošenja do 12 kg korisnog tereta. Autonomija leta u zavisnosti od opterećenja iznosi između 3,5 i 5 časova što predstavlja veliku izdržljivost u poređenju sa drugim VTOL (en. vertical take-off and landing aircraft) platformama, odnosno vazduhoplovima za vertikalno poletanje i sletanje u svojoj klasi. Izraelski helikopter izuzetno je prilagodljiv letovima na velikim visinama, budući da je maksimalni plafon leta ovog vazduhoplova oko 5.000 metara.
Pored kompanije Steadicopter i izraeslski Rafael imao je zapaženu ulogu u Parizu. U pitanju je pre svega protivoklopni vođeni raketni sistem Spike ER2 šeste generacije, koji je dizajniran za različite platforme kao što su borbena vozila, helikopteri i plovila. Poseduje „fire and steer” (ispali i upravljaj) režim vatre u okviru koga operater može da izvrši dejstvo bez prethodnog označavanja cilja na koji se raketa može navoditi ručno, nakon što se izvrši njeno lansiranje. Inače, projekat Spike vrlo je popularan širom sveta u prilog čemu govori i podatak da se trenutno koristi na više od 40 različitih platformi, od lako oklopljenih točkaša, čamaca i lakih izviđačkih helikoptera do teških guseničara, fregata i teško naoružanih borbenih helikoptera.
Sistem se može koristiti od strane jednog vojnika, a novinu predstavlja mogućnost transfera kontrole nad projektilom tokom leta na drugog kontrolora kako bi se povećala preciznost gađanja. Domet Spike ER2 šeste generacije iznosi 32 km kada se dejstvo vrši iz helikoptera, odnosno 25 km ukoliko se dejstvo vrši sa platformi kopnenog ili pomorskog baziranja. Takođe, postoji i NLOS (Non-Line-Of-Sight) varijanta gađanja koja omogućava pogađanje ciljeva koji nisu u videokrugu korisnika sistema.
U zatvorenom delu izložbenog prostora, pažnju posetilaca privukla je i češka kompanija Excalibur Army koja je prisutnima predstavila svoju samohodnu top-haubicu haubicu Morana dometa od 41,5 km i standardnog NATO kalibra 155 mm. Ovo oruđe poseduje automatski sistem nišanjenja i poluautomatski sistem punjenja sa ciljem visokoefikasne podrške kopnenim snagama na terenu, a smešteno je na šasiju češkog vozila 8x8 TATRA. Posada upravlja sistemom iz zaštićene modularne kabine Puma koja je sertifikovana na Nivo 2 STANAG 4569, što joj omogućava zaštitu od dejstva municije kalibra 7,62 x 39 mm koju mahom koriste jurišne puške na bazi AK-47.
Među italijanskim kompanijama pak, na proteklom sajmu čini se da je najviše interesovanja izazvala kompanija Iveco, koja je predstavila taktičko oklopno amfibijsko vozilo transporter 8x8 Superav. Ovu platformu pokreće šestocilindarski motor italijanske kompanije FPT (Fiat Powertrain Technologies) jačine 700 konjskih snaga, ugrađena je transmisija američkog proizvođača Allison, kao i nezavisno hidro-pneumatsko vešanje tipa McPherson. Maksimalna nosivost korisnog tereta iznosi oko 10 tona, uključujući borbenu stanicu koja može raspolagati i oružjem kalibra 40 mm.
Prema rečima proizvođača u italijanski Superav može se ukrcati 13 specijalaca i članova posade (vozač, nišandžija i komandir), a prema zahtevima kupaca može se izraditi u različitim verzijama, od oklopnog transportera, preko komandnog vozila i borbenog vozila pešadije, do vozila za medicinske potrebe i sanitetsku službu. Maksimalna brzina kretanja po uređenim asfaltnim putevima iznosi 105 km/h, u vodi 10 km/h, a vozilo poseduje i centralni sistem za pumpanje guma kao i run-flat uloške. Na vozilo se mogu montirati daljnski upravljane borbene stanice sa cevima kalibra do 40 mm, odnosno borbene kupole za dva člana posade vozila.
Idi nazad
